Kolon kanseri, kalın bağırsağın veya rektumun (anal bölgenin sonundaki kısmın) iç yüzeyinde başlayan bir kanser türüdür. Kalın bağırsak, sindirim sisteminin bir parçasıdır ve yiyeceklerin sindirimini tamamlar, su ve besin maddelerinin emilimini sağlar, ardından atık maddeleri depolar ve dışarıya atılmasını kolaylaştırır.
Kolon kanseri genellikle belirtiler göstermeden ilerler ve erken aşamalarda teşhis edilmesi zor olabilir. Ancak ilerleyen evrelerde ortaya çıkabilen belirtiler arasında sürekli veya tekrarlayan karın ağrısı, kabızlık veya ishal, dışkıda kan görülmesi, kilo kaybı, dışkıda değişiklikler (kalınlaşma, incelme), anemi (demir eksikliğine bağlı olarak), halsizlik ve yorgunluk bulunabilir. Bu belirtiler başka durumlarla da ilişkili olabilir, ancak özellikle sürekli veya şiddetli belirtiler varsa doktora danışmak önemlidir.
Kolon kanseri teşhisi için doktor muayenesi, dışkı testleri, kolonoskopi (kalın bağırsağın iç yüzeyinin incelenmesi için kullanılan bir tür tüp), biyopsi ve görüntüleme testleri (örneğin, bilgisayarlı tomografi – BT, manyetik rezonans görüntüleme – MRG) gibi yöntemler kullanılabilir.
Tedavi seçenekleri, kanserin evresine, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Cerrahi müdahale, kanserli dokunun çıkarılması amacıyla yapılabileceği gibi, kemoterapi, radyoterapi veya hedefe yönelik ilaç tedavisi gibi diğer yöntemler de kullanılabilir.
Kolon kanseri risk faktörleri arasında yaş, aile öyküsü, genetik faktörler (kalıtsal sendromlar), yüksek yağlı ve düşük lifli diyetler, obezite, sigara içme, aşırı alkol tüketimi ve inflamatuar barsak hastalıkları gibi durumlar yer alabilir.
Düzenli olarak tarama testleri yaptırmak, kolon kanserinin erken aşamalarda tespit edilmesine ve tedavi edilme olasılığının artmasına yardımcı olabilir. Kolon kanseri için kullanılan tarama testleri arasında kolonoskopi, sigmoidoskopi, dışkıda gizli kan testi (FOBT) ve dışkıda DNA testleri bulunur.
Beslenme düzeni ve yaşam tarzı değişiklikleri, kolon kanseri riskini azaltmada önemli olabilir. Bu değişiklikler arasında düzenli egzersiz yapmak, dengeli ve lifli bir diyet benimsemek, sağlıklı bir kiloda kalmak ve sigara içmeyi bırakmak yer alır.
Kolon kanseri erken teşhis edildiğinde ve uygun tedavi planı uygulandığında tedavi edilebilir bir durumdur. Kişisel sağlık geçmişi ve risk faktörlerinin doktorla paylaşılması, doğru tanı ve tedavi için önemlidir. Herhangi bir belirti durumunda doktora başvurmak ve düzenli sağlık kontrolü yapmak, kolon kanseri gibi durumların erken aşamada tespit edilmesine yardımcı olabilir.