MEME KANSERİ FARKINDALIK AYI HAKKINDA…
Meme Kanseri Farkındalık Ayı, her Ekim ayında düzenlenen uluslararası bir sağlık kampanyasıdır. Meme Kanseri Farkındalık Ayı’nın tarihi ilk olarak 1985 yılında Amerikan Kanser Derneği’nin, tamoksifen ilacını üreten bir İngiliz bir şirket ile ortaklaşa düzenlediği bir haftalık farkındalık kampanyası olarak başladı. Kampanya sonunda bir aylık bir etkinliğe dönüştü. Bu ayın amacı bir yandan sağlıklı kadınların farkındalığını arttırarak meme kanseri tarama testlerine teşvik etmek olup diğer yandan her yıl meme kanseri teşhisi konulan dünya çapındaki 2 milyondan fazla kadına desteklerin gösterilme şansıdır. Dünya çapında 2,3 milyon kadını etkileyen hastalığın taranmasını ve önlenmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Pembe tema rengiyle en çok bilinen bu ay, sivil toplum dernekleri vd özel dernekler tarafından yürütülen ve aşağıdakileri amaçlayan bir dizi kampanya ve programa sahiptir: Meme kanseri teşhisi konan kişilere destek olmak, insanları meme kanseri risk faktörleri hakkında eğitmek, kadınları kişisel meme kanseri riskine bağlı olarak 40 yaşında veya daha erken yaşta düzenli meme kanseri taramasına gitmeye teşvik etmek.
Hatta Ekim ayında, meme kanseri hastalarında belirli grupların farkındalığını artırmak için tasarlanmış belirli tarihler de vardır: Metastatik Meme Kanseri Farkındalık Günü (13 Ekim). ABD’de yaklaşık 168.000 kadının metastatik meme kanseri (meme kanserinin vücudun diğer organlarına yayılan kanser) olduğu tahmin edilmektedir. Bir diğeri Erkeklerde Meme Kanseri Farkındalık Haftası (17-23 Ekim) Meme kanseri kadınlarda çok daha yaygın olsa da, meme kanseri erkekleri de etkiler.
MEME KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ
Elbette toplumda herkes meme kanseri riskini azaltmak için neler yapılması gerektiğini bilmek ister. Meme kanserine tam olarak neyin sebep olduğu bilinmese de, hastalığa yakalanma riskinin ortalamanın üzerinde olmasıyla bağlantılı faktörler olduğunu bilinmektedir. Meme kanseri riskindeki artışla ilişkili bazı faktörler (örneğin kadın olmak, yaşınız ve genetiğiniz) değiştirilemez. Diğer faktörler (egzersiz eksikliği, sigara içmek ve belirli yiyecekleri yemek) yaşam tarzı seçimleri yaparak değiştirilebilir.
Mümkün olan en sağlıklı yaşam tarzı seçeneklerini seçerek kendinizi güçlendirebilir ve meme kanseri riskinizin olabildiğince düşük olduğundan emin olabilirsiniz.
Meme kanseri için bilinen risk faktörleri aşağıda listelenmiştir. Risk faktörü ve bunu kendi hayatınızda en aza indirmenin yolları hakkında daha fazla bilgi edinmek için her bağlantıya tıklayın. Bir faktör değiştirilemiyorsa (genetiğiniz gibi), riskinizi olabildiğince düşük tutmanıza yardımcı olacak koruyucu adımlar hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Bilinen meme kanseri risk faktörleri
Cinsiyet: Kadın olmak veya doğumda kadın olarak atanan bir kişi olmak, meme kanseri geliştirmenin en önemli risk faktörlerinden biridir.
Yaş: Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi, meme kanseri riskiniz yaşlandıkça artar. İnvaziv meme kanserlerinin yaklaşık üçte ikisi 55 yaş ve üzeri kadınlarda görülür.
Aile Geçmişi: Yakın akrabaları (özellikle kız kardeşleri, anneleri veya kızları) meme kanseri teşhisi konmuş kadınların hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
Genetik: Meme kanserlerinin yaklaşık %5 ila %10’unun kalıtsal olduğu ve ebeveynden çocuğa geçen anormal genlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
30 Yaşından Önce Göğüs veya Yüze Radyasyon: Başka bir kanser veya akneyi tedavi etmek için göğüs veya yüze radyasyon aldıysanız, meme kanserine yakalanma riskiniz ortalamanın üzerindedir.
Kişisel Meme Kanseri Geçmişi: Eğer meme kanseri teşhisi konduysa, diğer memenizde veya aynı memenin farklı bir yerinde yeni bir kanser geliştirme olasılığınız üç ila dört kat daha fazladır.
Belirli Meme Değişiklikleri: Belirli iyi huylu (kanser olmayan) meme rahatsızlıkları teşhisi konduysa, meme kanserine yakalanma riskiniz daha yüksek olabilir.
Irk/Etnik Köken: Beyaz kadınların meme kanserine yakalanma olasılığı Siyah, Hispanik ve Asyalı kadınlara göre biraz daha yüksektir. Ancak Siyah kadınların genç yaşta teşhis edilen daha agresif, daha ileri evre meme kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Aşırı Kilolu Olmak: Aşırı kilolu ve obez kadınların, özellikle menopozdan sonra sağlıklı bir kiloyu koruyan kadınlara kıyasla meme kanserine yakalanma riski daha yüksektir.
Gebelik Geçmişi: İlk çocuğunuzu doğurduğunuz yaş ve doğum yapma sayınız (tam süreli bir hamileliğiniz olmasa bile) meme kanserine yakalanma riskinizi etkileyebilir.
Adet Geçmişi: 12 yaşına gelmeden önce ilk adetini gören kadınların ileriki yaşamlarında meme kanserine yakalanma riski daha yüksektir.
Emzirme Geçmişi: Emzirme, özellikle bir yıldan uzun süre emziriyorsanız, meme kanseri riskini azaltabilir.
HRT (Hormon Replasman Terapisi) Kullanımı: Bazı HRT türleri meme kanseri riskinizi artırabilir.
Alkol İçmek: Araştırmalar, her türlü alkollü içecek içmenin bir kadının hormon reseptörü pozitif meme kanserine yakalanma riskini artırdığını göstermektedir.
Yoğun Göğüsler: Yoğun göğüsleri olan kadınların meme kanseri geliştirme riski daha yüksektir.
Egzersiz Eksikliği: Araştırmalar, haftada dört ila yedi saat orta veya yoğun düzeyde düzenli egzersiz yapmak ile meme kanseri riskinin daha düşük olması arasında bir bağlantı olduğunu göstermektedir.
Sigara İçmek: Sigara içmek, genç, menopoz öncesi kadınlarda meme kanseri riskinin daha yüksek olmasıyla bağlantılıdır.
Ortaya çıkan meme kanseri risk faktörleri
Düşük D Vitamini Seviyeleri: Araştırmalar, düşük D vitamini seviyelerine sahip kadınların meme kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Gece Işık Maruziyeti: Birkaç çalışmanın sonuçları, gece çalışan kadınların (yani vücutları uyumak istediğinde parlak ışığa maruz kalan kadınların) gündüz çalışan kadınlara kıyasla meme kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
DES (Dietilstilbestrol) Maruziyeti: Anneleri hamileyken DES’e maruz kalan kadınların, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde meme kanserine yakalanma riski biraz daha yüksek olabilir.
Sağlıksız Yiyecekler Tüketmek: Diyetin tüm kanserlerin yaklaşık %30 ila %40’ından en azından kısmen sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Saç Boyaları ve Düzleştiricilerdeki Kimyasallara Maruz Kalma: Bazı çalışmalar, saç boyaları ve düzleştiricilere maruz kalma ile meme kanseri gelişimi arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürmektedir.
Kozmetiklerdeki Kimyasallara Maruz Kalma: Araştırmalar, belirli maruz kalma seviyelerinde, kozmetiklerdeki bazı kimyasalların insanlarda kanser gelişimine katkıda bulunabileceğini güçlü bir şekilde öne sürmektedir.
Gıdalardaki Kimyasallara Maruz Kalma: Pestisitler, antibiyotikler ve cıva arasında, gıda ürünlerindeki kimyasallara maruz kalmanın meme kanseri riskini artırabileceği konusunda endişeler bulunmaktadır.
Çimenler ve Bahçeler İçin Kimyasallara Maruz Kalma: Araştırmalar, belirli maruz kalma seviyelerinde, çim ve bahçe ürünlerindeki bazı kimyasalların kansere neden olabileceğini güçlü bir şekilde öne sürmektedir.
Plastiklerdeki Kimyasallara Maruz Kalma: Araştırmalar, belirli maruz kalma seviyelerinde, bisfenol A (BPA) gibi plastik ürünlerdeki bazı kimyasalların kansere neden olabileceğini güçlü bir şekilde öne sürmektedir.
Güneş Kremlerindeki Kimyasallara Maruz Kalma: Güneş kremi ürünlerinde bazen bulunan belirli kimyasalların kansere yol açtığına dair bazı endişeler vardır.
Sudaki Kimyasallara Maruz Kalma: Musluktan veya şişeden gelen bazı içme suları, kansere yol açan kimyasallar veya maddelerle kirlenmiş olabilir.
Yiyecekler Izgara Yapıldığında veya Hazırlandığında Kimyasallara Maruz Kalma: Araştırmalar, çok fazla ızgara, mangalda pişirilmiş ve/veya tütsülenmiş et yiyen kadınların meme kanserine yakalanma riskinin artabileceğini göstermiştir.
Yüksek Düzeyde İnce Partikül Hava Kirliliğine Maruz Kalma: Araştırmalar, toz, kir ve duman gibi ince partikül hava kirliliğinin yüksek düzeyde olduğu yerlerde yaşayan ve çalışan kadınların meme kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Kanıtı olmayan korkular
Bazı faktörlerin meme kanseri riskini artırdığı yönünde yaygın söylentiler var, ancak bu iddiaların arkasında kesin bir kanıt yok.
Ter önleyiciler ve sutyenler: Ter önleyicilerin, balenli sutyenlerin veya geceleri sutyen giymenin meme kanseri riskini artırdığına dair bir kanıt yok.
Kürtaj: Araştırmalar kürtajın meme kanseri riskini artırmadığını gösteriyor.